Ausstellung „Spiritualität“ – Wystawa „Duchowość“

Spiritualität
Es ist nicht einfach das Wort Spiritualität genau zu definieren. Spiritualität ist ein Begriff mit vielen Facetten, und jeder und jede hat andere Vorstellungen, wenn er oder sie den Begriff hört. So wird Spiritualität zum Beispiel oft in Verbindung gebracht mit Religion, Religiosität, Frömmigkeit, geistlichem Leben, aber auch mit Innerlichkeit, Mystik, Esoterik, Lebensweise und persönlicher Glaubensbildung.
Im Versuch einer Definition des Begriffs Spiritualität beziehen sich die folgenden Ausführungen insbesondere auf Dissertation von Christin Probst-Wolfram. Im Rahmen ihrer Doktorarbeit mit dem Titel „Spiritualität und Geschlechtlichkeit“ untersuchte sie den Begriff Spiritualität eindringlich und führte während ihrer empirischen Forschung viele Interviews.
Ein erster Zugang zum Begriff ist die Wortgeschichte: Spiritualität geht auf das neutestamentliche, griechische Wort pneumatikos zurück. Im Lateinischen lässt sich das Wort spiritus mit „Lufthauch, Wind, Atem, Lebensatem und Geist“ übersetzen. Das Substantiv spiritus war im Lateinischen ursprünglich unbekannt. Erst im Mittelalter bildete der Neologismus spiritualitas heraus. Ariane Martin beschreibt zwei Traditionslinien: In der angelsächsischen Welt wird seit 1870 von spirituality als einer unmittelbaren, persönlichen Erfahrung von Transzendenz gesprochen. In Frankreich hingegen bezeichnete der Begriff spiritualité nach 1900 die Geistlichkeit der katholischen Orden. In Deutschland wurde dieser Begriff erst nach dem zweiten Weltkrieg bekannt und steht im Ordensleben auch heute noch synonym für Frömmigkeit oder Leben im Geist.
In diesem Sinne ist die traditionelle Deutung des Begriffs „Geistigkeit“. Von vielen Menschen wird Spiritualität so beschrieben: als eine gelebte Grundhaltung, eine Geisteshaltung, Gott zu dienen und das zu leben, was in einem angelegt ist und zwar vom Göttlichen her, nicht von der eigenen Vorstellung. Ein weiterer Aspekt der Spiritualität, ist ihre „Offenheit“. Wenn ein Mensch relativ offen ist gegenüber Dingen, die er vielleicht nicht nur mit Verstand und Logik erklären kann. Etwas, was sich vom erklärbaren naturwissenschaftlichen Weltbild abhebt. Der Begriff der Spiritualität wird dabei immer wieder auch mit dem negativ besetzten Begriff der Esoterik in Verbindung gebracht.
Spiritualität kann also als eine Praxis der Religionen beschrieben werden, gleichzeitig ist der Begriff aber konfessionslos und hat mehr mit dem individuellen menschlichen Leben zu tun.
Sicher kann man sagen, dass der Begriff im Zusammenhang mit den großen Fragen steht, die sich der Mensch stellt und in der Geschichte seiner Existenz wahrscheinlich immer schon gestellt hat. Fragen, die über ihn hinausgehen: „Wer bin ich?“, „Woher komme ich?“, „Was ist der Sinn des Lebens?“, „Wohin gehe ich nach dem Tod?“
Der Mensch sucht Antworten in religiösen Gemeinschaften und Ritualen, aber auch individuell.
In seiner Ausstellung, die vom 24.10.2021 bis zum 30.01.2022 im Haus Edith Stein (https://keb-ludwigsburg.de/robert-cieslik-fotografie/) zu sehen ist, wagt Robert Cieslik eine bildliche Annäherung an das Thema Spiritualität in ihren unterschiedlich möglichen Ausdrucksformen, aufgenommen aus seinem persönlichen Blickwinkel.
Dabei sieht sich Robert als Reporter, der seinen Beobachtungen zum Thema auf seinen Reisen und in Betrachtung seiner Umgebung in Aufnahmen festgehalten hat. Die Bilder sind mal ernst, mal kritisch, manchmal humoristisch, doch vor allem wollen sie Fragen stellen und den Betrachter zum Nachdenken über das Thema anregen.

Duchowość
Nie jest łatwo dokładnie zdefiniować słowo duchowość. „Duchowość” jest terminem o wielu obliczach i każdy ma inne skojarzenia , kiedy słyszy ten termin. Na przykład, często jest kojarzony z  kościołem , religijność, pobożność, życie duchowe, ale także z wewnętrznością, mistycyzmem, ezoteryką, sposobem życia, postawą ducha i osobistym kształtowaniem wiary.
Dalsze objaśnienia odnoszą się w szczególności do pracy doktorskiej Christin Probst-Wolfram.
W ramach swojej pracy doktorskiej zatytułowanej „Duchowość i płeć“ dogłębnie zbadała pojęcie duchowości i przeprowadziła wiele wywiadów w ramach badań empirycznych.
Pierwszym podejściem do tego terminu jest słowo historia:
Duchowość sięga do greckiego słowa pneumatikos z Nowego Testamentu, po łacinie słowo spiritus można przetłumaczyć jako „tchnienie powietrza, wiatr, oddech, tchnienie życia i ducha“.
Rzeczownik duchowość był pierwotnie nieznany w języku łacińskim. Dopiero w średniowieczu pojawił się neologizm spiritualitas. Ariane Martin opisuje dwie linie tradycji: w świecie anglosaskim o duchowości mówiło się od 1870 roku jako o natychmiastowym, osobistym doświadczeniu transcendencji, z kolei we Francji spiritualité oznaczało duchowieństwo zakonów katolickich po 1900 roku.
W Niemczech termin ten stał się znany dopiero po II wojnie światowej i do dziś jest synonimem pobożności lub życia w duchu w życiu zakonnym.
Tradycyjne rozumienie tego terminu można więc określić jako „duchowość“.
I w tym kierunku zmierzają również wypowiedzi wielu dzisiejszych ludzi na ten temat. Duchowość jest opisywana jako żywa postawa podstawowa, postawa umysłu, aby służyć Bogu i żyć w ten sposób. Oznacza to, że należy żyć tym, co jest w nas samych i co pochodzi od Boga, a nie z własnej wyobraźni.
Innym aspektem, który często wiąże się z duchowością, jest jej „otwartość“. Kiedy osoba jest stosunkowo otwarta na rzeczy, których nie jest w stanie wyjaśnić za pomocą samego rozumu i logiki. Duchowość jest więc postrzegana jako coś, co stoi poza dającym się wyjaśnić naukowym obrazem świata.
Duchowość może być więc opisana jako praktyka religijna, ale jednocześnie termin ten jest bezwyznaniowy i ma więcej wspólnego z indywidualnym życiem człowieka.
Z pewnością termin ten związany jest z wielkimi pytaniami, które człowiek zadaje sobie i chyba zawsze zadawał w historii swojego istnienia. Pytania, które sięgają poza niego:
„Kim jestem?“, „Skąd pochodzę?“, „Jaki jest sens życia?“, „Dokąd pójdę po śmierci?“.
Ludzie szukają odpowiedzi we wspólnotach religijnych i rytuałach, ale także indywidualnie.
Na swojej wystawie, którą można oglądać w dniach 24.10.2021 – 30.01.2022 w Haus Edith Stein (https://keb-ludwigsburg.de/robert-cieslik-fotografie/), Robert Cieslik podejmuje obrazowe podejście do tematu duchowości w różnych możliwych formach wyrazu, ujętych z jego osobistego punktu widzenia.
Robert jest raczej reporterem, który swoje spostrzeżenia na ten temat zapisywał podczas podróży i kontemplacji otoczenia.
Obrazy są czasem poważne, czasem krytyczne, czasem humorystyczne, ale przede wszystkim chcą stawiać pytania i zmuszać widza do zastanowienia się nad tematem.

(Nicole Garos)